تاریخ اماکن عتبات عالیات (86) از کتاب یاحسین کربلا نوشته حجت الاسلام علی اسماعیلی کریزی
بصره:
بصره به معنای زمین سخت، سنگلاخ و پرسنگریزه است شهر بصره نخستین شهر اسلامی ساخته شده درعراق است که در سال 14 هجری قمری تأسیس شد است و زمان ساخت آن شش ماه قبل از تأسیس کوفه بوده است. به کوفه وبصره عراقین هم گفته شده است ، این شهر در آغاز محل استقرار لشکریان اسلام بود و گفته شده است که این شهر بر بقایای پادگان ایرانیان، در منطقه‌ای به نام الخربیه ساخته شده است شهر بصره نقش مهمی در تاریخ و علوم اسلامی ایفا کرده و یکی ازمراکز مهم مدارس فقه و کلام و زبان عربی به شمار می‌رفته است. لقب‌های قبة الاسلام و خزانة العرب هم به آن داده‌اند.بصره یکی از شهرهای مهم و بزرگ و بندری عراق در کنار اروندرود و نزدیک خرمشهر است و دارای کشتزارها و نخلستان‌های بسیاری است.ومدتی هم پایتخت امویان شد ه بود .
برخی اماکن زیارتی،سیاحتی بصره
1- مسجد جامع بصره ،که به مسجد امام علی( ع) شهرت دارد ونخستین مسجد ساخته شده در عراق است ، جائی است که حضرت امیرالمؤمنین( ع) پس از واقعه جمل در این مسجد نماز گزاردند. و درباره آن پیشگویی نمودند، که سیل عظیمی این مسجد را غرق خواهد کرد، صدها سال بعد این سیل به وقوع پیوست و این مسجد غرق شد واین حادثه جزء غیب‌گویی‌های آن حضرت شمرده شد. امروزه از این مسجد تنها قسمتی از گلدسته و باروی آن باقی مانده است .
2- آرامگاه زیدبن صوحان از یاران باوفای امیر المؤمنین (ع) که در سال 36 هجری قمری در جنگ جمل به شهادت رسید که شرح مختصری از زندگی وی گذشت ، وآرامگاهش درمنطقه کوت الزین شهر بصره است .
3- قبر حسن بصری، از تابعین ومشایخ مشهور صوفیه است ،نامش حسن پسر یسار ملقب به ابو سعید و یا حسن بصری است او در سال ۲۱ هجری قمری درمدینه منوره متولد شده است از نظر عامه مردم مورد احترام بوده ویکی از زهاد ثمانیه وبزرگ فرقه قدریه محسوب می گردد، ولی نسبت به امیر المؤمنین( ع ) کوتاهی کرده بلکه مخالفت هائی نیز از او نقل شده است،براین اساس در جنگ جمل شرکت نکرده است ،بلکه از سپاه عایشه حمایت می کرد ه ومورد تأیید علمای شیعه نمی باشد او در ده سال آخر عمرش بسیار ضعیف شده بود، اما چنان نبود که بر بستر افتاده باشد و به نماز جماعت و همچنین نماز جنازه حاضر نشود حسن بصری شب جمعه ابتدای رجب سال 110 هجری در حالی که 88 سال عمر داشت دربصره درگذشت و شاگردانش او را غسل داده و بعد از نماز جمعه اورا به خاک سپردند ،
4- ملا صدرای شیرازی ،فیلسوف شهیر، او در روز نهم جمادی الاول سال 980 هجری قمری درمحله قوام شیراز دیده به جهان گشود پدرش خواجه ابراهیم قوام او را محمد نام نهادملاصدرا در سن ۶ سالگی به همراه پدرش به قزوین رفت و دوران نوجوانی وجوانی اش را در آن سامان سپری کرد، او درمدرسهٔ (التفاتیه) قزوین حجره‌ای داشت که هم اکنون نیز برای بازدید ، طلبه‌ها، و گردشگران، پابرجااست، سنگ بنای پیشرفت علمی اودر حوزه‌های علمیهٔ قزوین بود. در همان‌جا با شیخ بهایی و میرداماد آشنا شد و پس از انتقال پایتخت به اصفهان، با استادانش به اصفهان مهاجرت نمود.
ملاصدرا پس از کسب درجهٔ اجتهاد، به تدریس در مدرسهٔ خواجه پرداخت، اما از آنجایی که نظریاتش در برخی مسائل فقهی با بیشتر دانشمندان قشری اصفهان متفاوت بود، او را به بدعت‌گذاری در دین متهم ساختند و خواهان اخراج او از مدرسه و در نهایت تبعید او از اصفهان شدند. بدین سان ملاصدرا از اصفهان تبعید شد. ودرکهک قم ساکن شد
ملاصدرا در دوران تبعید جهت تدریس علوم دینی به برخی از حوزه‌های علمیه رفت اما به او اجازه درس وبحث نمی‌دادند. و او را مرتد اعلام می‌کردند.ملاصدرا به مدت ۵ یا ۷سال در کهک قم و در تبعید زیست، اما هرگز کار تدریس و پژوهش را رها نکرد و در همان روستای کوچک و دورافتاده به برگزاری جلسات درس مبادرت نمود.حکومت صفوی و در رأس آنان شاه عباس تمایلی به تبعید ملاصدرا از اصفهان نداشتند و شاه عباس به اجبار علمای اصفهان به این کار تن داد. از این رو، الله وردی خان حاکم فارس، بر آن شد که برای این دانشمند در شیراز مدرسه‌ای ساخته و از او برای تدریس در این مدرسه دعوت کند.ملاصدرا پس از بازگشت به شیراز، تدریس در این مدرسهٔ نوساز را آغاز کرد،آثار صدرا را بالغ بر پنجاه دانسته‌اند، اودربازگشت از سفر حج دربصره درگذشت ودر یکی از اتاقهای پیرامون قبر حسن بصری مدفون گردیده است .
تاریخ اماکن عتبات عالیات (86) از کتاب یاحسین کربلا نوشته حجت الاسلام علی اسماعیلی کریزی
http://barrud.rasekhoonblog.com/