تاریخ اماکن عتبات عالیات (84) از کتاب یاحسین کربلا نوشته حجت الاسلام علی اسماعیلی کریزی
شهادت زید بن علی (ع):
زید بن علی بن حسین بن علی بن ابی طالب( ع)، فرزند امام سجاد( ع)، برادر امام محمد باقر( ع) و عموی امام جعفر صادق (ع) است، بنا به روایتی نام مادرش جیدا است وی دارای ۴ فرزند پسر بود که هر یک عالم ،مجاهد وخود دارای شخصیتی بودند .یکی از آنها یحیی است که مادرش به نام ریطه دختر عبد الله بن محمدبن حنفیه است درمورد روز تولد زید بن علی وسال شهادت و مدت عمر شریف ایشان بین مورخین اختلاف است. سال تولد را سال 75 ، 76، 78 ، 79 ، 80 وسال شهادتش را 120، 121 ،122 هجری قمری ومدت عمر وی را 42 سال و46 سال ذکر کرده اند .زید بن علی نه تنها در زهد و عبادت و شجاعت و سخاوت و مردانگی معروف است، بلکه علمای بزرگ و صاحب نظردر علم رجال و حدیث مقام علمی زید بن علی را با عباراتی محکم و رسا بیان کرده‌اند و او را به عنوان یکی از بارزترین چهره‌های فقهی و علمی آل محمّد ستایش می‌نماینداو به منظور امر به معروف و نهى از منکر و احقاق حق و بازگرداندن خلافت به صاحبان اصلى آن، یعنى اهل بیت علیهم السلام، با شمشیر قیام کرد و همین خروج و قیام مسلحانه سبب شد عده اى گمان کنند که او مردم را به خود دعوت مى کند؛ حال آنکه هدف او احیاى حکومت اسلامى به رهبرى ائمه هدى، علیهم السلام بود .زید به عراق آمد و در کوفه مردم با او بیعت کردندو در تاریخ چهارشنبه، اول صفر سال 120 هجرى قیام خود را آغاز کرد یوسف بن عمر ثقفى که از طرف هشام، حاکم عراق بود، با وى نبرد کرد؛ ولى اطرافیان زید از او روى گردان شده، زید را تنها گذاشتند زید با جماعت اندکى تا شب نبرد کرد و شب هنگام به واسطه شدت جراحات وارده به شهادت رسید .جنازه او را در کف نهر آبى دفن کردند و روى قبر او را پر از خاک و گیاه کرده، آب نهر را روى آن جارى ساختند تا از دید دشمن پنهان بماند؛ ولى خالد، حاکم مدینه مطلع شد ودستور داد قبر را شکافته، سر زید را از بدن جدا کرده براى هشام فرستاد .به دستور هشام، بدن زید را برهنه به دار کشیدند و پس از مدتى جنازه اش را سوزانده، خاکسترش را بر باد دادند . زید بن على بن الحسین( ع) بنا به روایتى در تاریخ سوم صفر به شهادت رسید .ائمه هدى علیهم السلام همواره از زید بن على بن الحسین علیهما السلام به نیکى یاد مى کردند .امام صادق (ع) پس از آنکه بوسیله نامه اى از شهادت عموى خود مطلع شدند، گریستند و فرمودند : إنّا لله و إنّا إلیه راجعون! از خداوند به خاطر مصیبت عمویم زید اجر و مزد مى طلبم! زید، عموى خوبى بود و براى دنیا و آخرت ما سودمند بود بخدا قسم که عمویم شهید از دنیا رفت مانند شهدایى که در خدمت رسول خدا و على و حسن و حسین صلوات الله و سلامه علیهم شهید شدند! و بروایتى هزار دینار از اموال خود را بین خانواده کسانى که در راه یاورى وى شهید شده بودند تقسیم نمود زید هنگام شهادت 42 سال داشت پس از او فرزندش یحیى نیز در سال 125 هجرى در اوایل سلطنت ولید بن یزید بن عبدالملک خروج کرد و او نیز به شهادت رسید [1] .
13- عبدالله محض نوه امام حسن( ع) که در سال 145 هجری قمری زنده به گور شد . آرامگاهش در هاشمیه است .
14- عبد الله بن زید برادر یحیی بن زید شهید ،آرامگاهش در 17 کیلو متری شمال کفل در حومه هاشمیه است.
15- عمران بن علی بن ابی طالب( ع) بنا به نقل مورخان در جنگ نهروان مجروح شد وهنگام انتقال به کوفه در نزدیکی حله شهید شد وآرامگاهش در یک کیلو متری شمال حله است .
16- عون بن علی( ع) از امام زاده های مدفون در حومه شهر هاشمیه است .
17- قاسم بن موسی الکاظم( ع) آرامگاهش در جنوب شهر حله است
18- ابن ادریس حلی عجلی ملقب به فخرالدین ، کنیه‌اش ابوعبدالله است. او در سال ۵۴۳ هجری قمری ، در شهر حله مرکز استان بابل چشم به جهان گشود. نسبش از طرف مادر، به سه واسطه به شیخ طوسی (ره) می‌رسد،وی
پس از سید مرتضی، زمام پیشوایی را در دست گرفت و بزرگ‌ترین دانشمند عصر خود شناخته شد. نظر به این که درحمله مغول به بغداد شهر حله از تعرض وحمله مغول مصون ماند،طلاب حوزه علمیه بغداد پس ازحمله مغول فرصت را غنیمت شمرده ، به حله رفتند و در نتیجه کرسی علم و دانش از بغداد به حله منتقل شدتا جایی‌که سیصد تن از علما و مجتهدان شیعه افتخار شاگردی و درک محضر این استاد بزرگ حوزه علمیه را پیدا کردند وآثار وی به عنوان بهترین منبع، مورد استفاده قرار می‌گرفت ، تا سال ۵۸۸ هجری سال بروز و ظهور علمی فقیه بزرگ، ابن ادریس حلّی وتألیف کتاب ارزشمند السرائر است، نظرات مرحوم شیخ طوسی مورد نقد وانتقاد قرار نمی گرفت لکن ابن ادریس با عنایت به این‌که اجتهاد سیستم فکری پویای شیعی است و سوالات هر زمان را باید با توجه عناصر زمانی و مکانی پاسخ داد و از سوی دیگر این‌که یک مجتهد در عملیات استنباط خود مصون از اشتباه نیست و هر سخن جای نقد و انتقاد دارد، نظرات مرحوم شیخ طوسی را مورد نقد وانتقاد قرار داد، ابن ادریس ثابت کرد که اجتهاد در هر زمان برای علما امری لازم است.محمد بن ادریس حلی در هیجدهم شوال سال ۵۹۸ هجری قمری سر به تیره تراب گذاشت ودر زادگاه خودش دفن شد.
[1] -قمی ،شیخ عباس ،منتهی الآمال ص
تاریخ اماکن عتبات عالیات (84) از کتاب یاحسین کربلا نوشته حجت الاسلام علی اسماعیلی کریزی