نوعی تبرئه خود در شهادت علی بن موسی الرضا( ع) است، که مردم وی را متهم به قتل می دانستند.در سال 205 هجری قمری امام جواد(ع) همراه همسرش ام الفضل از بغداد به مدینه بازگشت. ام الفضل بچه دار نمی شد،و امام (ع) در سال 211 هجری قمری با سمانه مغربیه ازدواج کرد و ثمره آن تولد تعدادی فرزند از جمله ،امام هادی (ع) وحکیمه خاتون بود، امام جوادع) به همراه ام الفضل در ایام حج از مدینه به مکه سفر کردند ،و امام هادی(ع) نیز ایشان راهمراهی می کرد پس از اتمام مراسم حج به مدینه برگشتند . دراین میان تعدادی به امام جواد (ع) حسد برده وجهت تثبیت موقعیت خود، به معتصم گفتند ،باتوجه به وضعیت خاص محمد بن علی الجواد ، ومناظرات وبحث های علمی وی ، کم کم مردم به آن حضرت توجه می کنند و خلافت از خاندان تو به خانواده آل علی منتقل می گردد ، معتصم عباسی تحت تأثیر قرار گرفته و از حضرت جواد (ع ) دعوت کرد، از مدینه به بغداد بیاید .امام (ع) در محرم سال 220 هجر قمری ، هنگام خروج از مدینه،فرزندش حضرت هادی (ع) را وصی خود قرار داد و به همراه همسرش ام الفضل وارد بغداد شد. معتصم[1] ابتدا از امام( ع) به خوبی پذیرائی کرد و لکن پس از کوتاه اورا تحت فشار قرارداد ورفت وآمده های وی را زیر نظر قرار داد، در نهایت با تحریک همسرش ام الفضل و با همدستی برادرش جعفر بن مأمون سمّی را در انگور رازقی تزریق کردند و برای ام الفضل فرستادند. ام الفضل نیز آنرا در میان کاسه ای گذاشت و جلو همسر جوانش امام جواد(ع) نهاد و از آن توصیف بسیار نمود. سرانجام امام جواد (ع) از آن انگور خورد و طولی نکشید آثار سم را در جگر خود احساس کرد و کم کم درد شدیدی بر او عارض شد. در همان حال، ام الفضل از کرده خویش پشیمان شد و به گریه افتاد. حضرت به او فرمود: چرا گریه می کنی؟ اکنون که مرا کشتی، گریه تو سودی ندارد. این را بدان که به خاطر این خیانتی که کردی، به چنان دردی مبتلا شوی که هرگز علاج ندارد و چنان به فقر و تنگدستی مبتلا گردی که جبران پذیر نباشد.بر اثر نفرین آن حضرت، دردی در ام الفضل پدیدار گردید و همه اموالش را در راه معالجه آن مصرف کرد و به فقر و بدبختی افتاد و به بدترین شکل مُرد سرانجام امام جواد(ع)،سال220 هجری قمری درسن 25سالگی به وسیله سم به شهادت رسید ، دوره امامتش 17سال بوده است. قبر مطهرش درکاظمین است ،ودرپتشت سر قبر منور جدش حضرت موسی بن جعفر (ع ) دفن گردیده است .
[1] - ابواسحاق محمد معتصم، هشتمین خلیفه بنی عباس و معتزلی مذهب در سال 179 هجری قمری، برخی محل تولد وی راکوفه بیان کرده اند. پدرش هارون الرشید، از خلفای بزرگ بنی عباس و برادرش مأمون عباسی بود. مأمون، برادر او، قبل از مرگش، او را جانشین خود کرد معتصم، هشت پسر و هشت دختر و 8000 غلام داشت و هشت فتح بزرگ کرد و هشت بار، هزار هزار دینار میراث گذاشت و هشت سال و هشت ماه و هشت روز، حکومت و چهل و هشت سال عمر کرد از این رو به او خلیفه «مثمن» گویند. ان هشتمین خلیفه عباسی در پنجشنبه دوازدهم ربیع الاول سال 227 هجری دو ساعت از شب گذشته, معتصم عباسی در سامرا به هلاکت رسید. سبب مرگش آن شد که حجامت کردو سپس تب کرد و به همان تب به جهنم شتافت.از بزرگترین جرایم او به شهادت رساندن امام جواد( ع ) بود. که در سال 220 هجری آن بزرگوار را از مدینه به بغداد فراخوانی کرد ودر کوتاه مدتی درهمان سال باتحریک ام الفضل برادر زاده خود دختر مأمون وزوجه امام جواد (ع) با انگور سمی ایشان را مسموم کرد
تاریخ اماکن عتبات عالیات (68) از کتاب یاحسین کربلا نوشته حجت الاسلام علی اسماعیلی کریزی