تاریخ اماکن عتبات عالیات (51) از کتاب یاحسین کربلا نوشته حجت الاسلام علی اسماعیلی کریزی
مسجد صعصه بن صوحان
صعصه یکی از فرهیختگان صحابه امیر المؤمنین (ع) وعارفین به حق او و از بزرگان اهل ایمان بود وچندان فصیح وبلیغ بوده که حضرت امیرالمؤ منین ع) اورا به مهارت درخطبه و فصاحت در لسان ثنا گفته است وبه قلت مؤنه وکثرت معونه (یعنی کم هزینه،کم خرج وپر فایده) مدح نموده است .اودردفن وتشییع جنازه حضرت علی( ع) شرکت داشته و بعد از آن سر قبرگریه کرد و به فرزندان: امام حسن( ع) ،اما م حسین (ع)،محمد بن حنفیه ، ابوالفضل( ع) وسایرفرزندان و بستگان آن حضرت، تسلیت گفت ،مشتی خاک برداشت وبر سر خود ریخت وگفت پدرم ومادرم فدای تو ای امیر المؤمنین (ع) ،گوارا باد برتوکرامتهای خدا، ای ابوالحسن( ع) همانا ،مولد تو پاکیزه بود و صبرتو قوی ،وجهاد تو عظیم ،به آنچه آرزو داشتی رسیدی ، وتجارت سود مندی کردی ،وبه نزد پروردگار خودرفتی ، وازاین نوع کلمات بسیار گفت وگریه کرد،ودیگران نیز گریه کردند ، ودر حقیقت سرقبر آن بزرگوار آن شب مجلس روضه شد ،و اولین روضه خوان صعصعه بود، پس از آن جملگی به کوفه مراجعت کردند، ومسجد صعصعه به نام این صحابی بزرگوار ساخته شده است و از مساجد شریف کوفه است ونقل کرده اند که جماعتی از مردم امام زمان (ع)را ماه رجب در آن مسجد مشاهده نموده اند که نماز خواند ودعای خاصی را که در کتب علما در اعمال ماه رجب ذکر شده است خوانده اند ،وشما نیز دورکعت نماز تحیت مسجد بخوان ودعا کن [1].
مسجد زید بن صوحان
مجاهدی نستوه،مبارزی خستگی ناپذیر، تابع مقام ولایت وامامت به نام زید بن صوحان، او از بزرگان صحابه امیر المؤمنین( ع) به شمار می رفت که همراه برادرش صعصعه لحظه ای در حمایت از مولا یشان ، امیرالمؤمنین( ع) کوتاهی ودرنگ نکردند، شیر غرنده میدان جنگ وبنده عارف وخاضع محراب عبادت ،سرانجام در رکاب آن حضرت در جنگ جمل به درجه رفیع شهادت رسید ، و شیخ ابوعمرو کَشّى روایت نموده که چون زید را زخم کارى رسید و از پشت اسب بر زمین افتادحضرت امیر علیه السّلام بر بالین اوآمدوفرمود:یازید!
رَحِمَکَ اللّهُ کُنْتَ خَفیفَ الْمَؤ نَهِ عَظیمَ الْمَعُونَةِ؛
یعنى رحمت خدابر تو باد که مؤ نه و مشقت و تعلّقات دنیوى ، ترا اندک بود و معونه و امداد تو در دین بسیار ، مسجدی به نام این بزرگوار است که از مساجد شریف کوفه است، ودعائی در کتب ادعیه ذکر شده است که اودر نماز شب آنرا می خواند واگرخواستی پس ازورود به مسجد زید، دورکعت نماز تحیت بخوان ودست بر آسمان بگشای و همانند او دعا کن ، گونه های راست وچپ صورت بر خاک بندگی به سای وپیشانی بر زمین نه، سجده کن ومکرر العفو بگو که این جا انشاء الله ، موضع استجابت دعا است .
مقام حضرت یونس( ع)
اوکه یکی از پیامبران الهی است ،کسی است که در معرض آزمونی بزرگ قرار گرفت، مدتی را در شکم ماهی به سیر دریاها واقیانوس ها ادامه داد وآیه شریفه ،وذالنون اذ ذهب مغاضبا ، که در رکعت اول نماز غفیله می خوانیم ، اشاره به همین موضوع است ، سرانجام درعمق اقیانوس ها،دردل تاریکی وظلمت شکم ماهی ،از داخل امواج متراکم در یا، جائی که دست انسان از همه کوتاه است وهیچ فریاد رسی وجود ندارد ،امیدش را از همه کس بریده به او متصل می شود، ارتباط خود را با خدا برقرار می نماید ،خدائی که درهمه حالات از رگ گردن به انسان نزدیک تر است ، و ابواب رحمتش به روی همگان باز ، یونس ،تضرع کرد، دعا نمود ،زیرا او مهربان است ، کریم است ، غفار است ، دعایش را مستجاب کرد ،به نهنگ دستور داد امانت را صحیح وسالم به زمین برگردان ، اطاعت شد ، این ماهی صدف ارزشمند و صندوق اسرار درون خودش را صحیح وسالم به صاحب آن تقدیم کرد، گفته شده است مقام یونس (ع) در کوفه همان مکانی است که حضرت یونس (ع) از شکم نهنگ بیرون انداخته شده است، آن محل درکنار رودخانه فرات و در یک کیلومتری مسجد کوفه واقع شده است وبه مقام حضرت یونس( ع) معروف است،ودرقسمتی از گنبد خانه آن محرابی وجود دارد که گفته می شود امیرالمؤمنین( ع) در آنجا نماز خوانده است، در میان برخی از عامه مردم به غلط این مکان به آرامگاه حضرت یونس بن متی شهرت یافته است ،وحال آنکه آرامگاه یونس( ع) درشهر موصل بالای تپه ای قراردارد[2] .
آرامگاه ابراهیم الغمر
وی فرزند حسن مثنی ،فرزندامام حسن مجتبی (ع) است ،قبر او در سمت مغرب قبر میثم تمار در محله ای به نام ( حی کنده) می باشد واو جد سادات طباطبائی است .