تاریخ اماکن مکه ومدینه(11): ازکتاب حرمین شریفین نوشته حجت الاسلام علی اسماعیلی کریزی
میدان معابده
یکی از اماکن تاریخی مکه مکرمه میدان معابده است ، این میدان برای تمامی مردم شهر مکه وسایر افراد شناخته شده است ، معابده محل عبادت و اجتماع بنی هاشم بوده است درشرائط فعلی از قبرستان ابوطالب به طرف عزیزیه تامیدان معابده حدود یک کیلومتر است ، ویک باب مسجد درآن منطقه به نام مسجد الناقه ، ساخته شده است، وبه آن مکان مصحب ،هم گفته می شود زیرا این میدان ، محل تلاقی سیل آبهای فصلی سرازیر شده ای است که از درهای مختلفی که در اطراف آن قرار دارد ،جریان پیدا می کرده است ، ومصحب جائی است که سیل دور می زند و آرام می شود و شن ها جمع می شوند، شهرداری مکه ،و مسجد معابده یا مسجد ملک عبدالعزیز که جای مسجد الناقه یا نیق، نام گذاری شده است آنجا قرار دارد، و آن کوه را نیز جبل الناقه یا نیق یا جبل قربان می نامند وعلت نام گذاری این مکان به ناقه یا نیق آن است که آنجا ،محل قرعه کشی بین صد شتر وحضرت عبدالله ، پدر گرامی پیامبر گرامی اسلام ص) توسط عبدالمطلب بوده است ، وقربانی صد شتر در آن مکان واقع شده است ، وشاید رمز دیه انسان که صد شتر تعیین شده است بی ارتباط با این موضوع نباشد .درآنجا محلی است به نام ریع ذاخر، مسیر پیامبر (ص)با پنج هزار نفر برای فتح مکه بوده وگفته شده است که جبل ، ذی طوی مشرف بر خانه های مکه در هما ن مکان است .هرچند ذی طوی به کوه مشرف بر قبور شهدای فخ نیز گفته شده است ، همچنین باغ خرمان یعنی محل چراگاه گوسفندان پیامبر (ص) و آسیابهای آبی قرن نهم که با آب نهر زبیده خاتون همسر هارون الرشید خلیفه عبا سی، می چرخیده اینجا بوده است ، محل جمیزه یا جمازه یا جمبازه (نوعی شتر) اینجا بوده است، یعنی بازار جمیزه واحتمالا محل فروش شترها ، یابازار شتر فروشی ، نزول آیات آخر سوره حجرات نیز درآنجا واقع شده است ،نقل شده است که ، رسول خدا (ص)در بازگشت از منی به همراه مسلمانان در این منطقه از میدان معابده تاپل حجون توقف کرده است و علت آن را گفته اند ، که این مکان جائی بوده که زمانی قریش قراردادی بر ضد آنحضرت آنجا امضاء کردند.[1] شاید این قرار داد غیر از قرار داد محاصره پیامبرص) در شعب ابی طالب ، وتصمیم به قتل آن حضرت در لیله المبیت بود ه زیرا مشهور این است که آن قرار داد ها در محل دار الندوه تهیه و تصویب شد ه است .
[1] - آثار اسلامی مکه ومدینه ص 106